Lễ hội "Uống nước nhớ nguồn" được tổ chức hàng năm tại Nghĩ trang Liệt sỹ Việt - Lào, huyện Anh Sơn

Trước lúc đi xa, Bác Hồ vẫn luôn canh cánh trong lòng về việc đền ơn đáp nghĩa với thương binh và gia đình liệt sĩ. Trong Di chúc để lại cho toàn dân tộc, Bác căn dặn: Đối với thương binh, phải “làm cho họ có nơi ăn chốn ở yên ổn”, “mở những lớp dạy nghề thích hợp với mỗi người để họ có thể dần dần tự lực cánh sinh”. Đối với cha mẹ, vợ con thương binh và liệt sĩ, “phải giúp đỡ họ có công ăn việc làm thích hợp, quyết không để họ bị đói rét”. Đối với liệt sĩ, “phải xây dựng vườn hoa và bia kỷ niệm ghi sự hy sinh anh dũng của họ, để đời đời giáo dục tinh thần yêu nước cho nhân dân ta”,... Thực hiện Di chúc thiêng liêng của Bác, 50 năm qua, các cấp ủy Đảng, chính quyền, đoàn thể và nhân dân trong tỉnh đã phát huy truyền thống, đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, thường xuyên quan tâm chăm lo việc thực hiện các chế độ, chính sách đối với thương, bệnh binh, gia đình liệt sĩ và người có công với cách mạng.

Với hơn 45.000 liệt sỹ; hơn 42.000 thương binh, người hưởng chính sách như thương binh; hơn 14.000 bệnh binh; 2.743 Bà mẹ Việt Nam anh hùng; 927 cán bộ hoạt động cách mạng bị địch bắt tù đày; 18.755 người tham gia kháng chiến và con đẻ của họ bị phơi nhiễm chất độc hóa học,…hiện nay, Nghệ An là một trong những tỉnh đang quản lý và chi trả trợ cấp thường xuyên và một lần cho người có công lớn trong cả nước(sau Hà Nội và Thanh Hóa). Tính đến thời điểm hiện nay, toàn tỉnh đang quản lý và chi trả trợ cấp thường xuyên cho 73.780 người, với số tiền chi trả trợ cấp hàng tháng là 126 tỷ đồng (chưa gồm số tiền chi trả trợ cấpmột lần theo chế độ).Mặc dù đối tượng chính sách nhiều, số tiền chi trả lớn như vậy nhưng Nghệ An đã quản lý và chi trả kịp thời và đầy đủ các chế độ trợ cấp, phụ cấp cho người có công và thân nhân liệt sĩ; giải quyết cơ bản chế độ chính sách tồn đọng sau chiến tranh theo quy định của Nhà nước; xác nhận và thực hiện tốt chế độ chính sách cho người tham gia kháng chiến và con đẻ của họ bị nhiễm chất độc hóahọc.

Bên cạnh việc thực hiện đúng, đủ chế độ ưu đãi cho các đối tượng chính sách, thời gian qua, Nghệ An còn làm tốt công tác “Đền ơn đáp nghĩa”.Cùng với các chế độ chính sách của Nhà nước, tỉnh đã có những chính sách cụ thể để chăm lo ngày càng tốt hơn đời sống gia đình thương binh, liệt sỹ và người có công với cách mạng nhưhỗ trợ vay vốn phát triển sản xuất, giải quyết việc làm, xóa đói giảm nghèo,....Phong trào “Đền ơn đáp nghĩa” phát triển mạnh mẽ cả bề rộng lẫn chiều sâu, khơi dậy được trách nhiệm, tình cảm, huy động sự đóng góp của các tầng lớp nhân dân trong tỉnh cùngchăm lo cho người có công. Ví như phong trào “áo lụa, chăn ấm tặng mẹ, tặng bà” được phát động rộng rãi trong các tổ chức Hội phụ nữ và thanh, thiếu niên, thu được hàng vạn sản phẩm quần áo, chăn màn tặng các gia đình thương binh liệt sỹ khó khăn; Phong trào nhận phụng dưỡng các Bà mẹ Việt Nam Anh hùng được các cơ quan, đơn vị trong tỉnh hưởng ứng tích cực. Đến nay tất cả các Bà mẹ Việt Nam Anh hùng còn sống của tỉnh đều được các tổ chức, cá nhân nhận phụng dưỡng, chăm sóc suốt đời. Phong trào hỗ trợ thương, bệnh binh làm nhà ở, tặng sổ tiết kiệm tình nghĩa lan tỏa rộng khắp. Công tác “Đền ơn đáp nghĩa” được xã hội hóa và làm thường xuyên, huy động được toàn xã hội tham gia gánh vác trách nhiệm cùng Nhà nước chăm lo cho thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ và người có công. Hàng năm, quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”của tỉnhhuy động được khoảng 15 tỷ đồng chưa kể các nguồn lực khác như làm nhà tình nghĩa, các suất quà trực tiếp từ các nhà hảo tâm, tổ chức, cá nhân cho các đối tượng chính sách nhân ngày Thương binh - Liệt sĩ và dịp Tết Nguyên đán…Riêng năm 2018 và 6 tháng đầu năm 2019, toàn tỉnhđã thu được 32,5 tỷ đồng quỹ “Đền ơn đáp nghĩa”; thông qua nguồn quỹ nàyvà các nguồn đóng góp khác của nhân dân, doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế chính trị xã hội, đã xây dựng mới và sửa chữa được 418 nhà tình nghĩa (trong đó: xây mới 168 nhà, sửa chữa nâng cấp 250 nhà), với tổng kinh phí trên 30,2 tỷ đồng. Tặng 1.983 sổ tiết kiệm cho các gia đình người có công, trị giá hơn 1,3 tỷ đồng.

Thắp hương tưởng niệm các Liệt Sỹ TNXP tại Khu di tích Truông Bồn

Việc hỗ trợ xây dựng và sửa chữa nhà cho người có công theo Quyết định số 22/2013/QĐ-TTg ngày 26 tháng 4 năm 2013 của Thủ tướng Chính phủ được tỉnh triển khai tích cực trong hơn 6 năm qua. Trong số 25.684 hộcần hỗ trợ nhà ở trong tỉnh, đến nay, đã thực hiện hoàn thành và đã hỗtrợ kinh phí giai đoạn 1 và giai đoạn 2cho 20.913 hộ (đạt tỷ lệ 81,43%);Số nhà đang xây dựng: 1.916(= 7,46%). Số tiền đã giải ngân hỗ trợ cho các đối tượng: 619,860 tỷđồng(đạt tỷ lệ 80,16%).

Công tác tìm kiếm, quy tập, xác định danh tính hài cốt liệt sĩ, quản lý chăm sóc các phần mộ nghĩa trang liệt sỹ được thực hiện chu đáo. Các địa phương trong tỉnh đều quan tâm xây mới, tu bổ các công trình nghĩa trang liệt sĩ, đài tưởng niệm và nhà bia ghi tên liệt sĩ. Nhiều công trình ghi công liệt sỹ đã trở thành di tích lịch sử, công trình văn hóa, biểu tượng của tinh thần, ý chí đấu tranh giành độc lập và khát vọng hòa bình, có ý nghĩa giáo dục sâu sắc truyền thống yêu nước, cách mạng, như Nghĩa trang Hữu Nghị Việt Lào (Anh Sơn), Đài tưởng niệm Xô Viết Nghệ Tĩnh, Hưng Nguyên), Khu Di tích lịch sử Truông Bồn (Đô Lương), Hang Hỏa Tiễn (TX Hoàng Mai), Đền thờ Liệt sỹ (Diễn Châu)…

Đến nay, Nghệ An đã có 100% số xã được UBND tỉnh công nhận là đơn vị làm tốt công tác thương binh xã hội. Nhiều xã, phường tiêu biểu đã chăm lo, và có nhiều cách làm “Đền ơn đáp nghĩa” hiệu quả, thiết thực để 100% gia đình chính sách có mức sống khá trở lên, như: Vân Diên, Nam Anh (Nam Đàn), Giai Xuân (Tân Kỳ),  Quỳnh Đôi, Quỳnh Xuân (Quỳnh Lưu), Hưng Tân, Hưng Đạo (Hưng Nguyên), phường Nghi Thuỷ, Nghi Hòa (TX Cửa Lò), phường Hưng Bình, Hưng Hòa (TP Vinh), Nghĩa Xuân, Minh Hợp, Đồng Hợp (Quỳ Hợp) ....

Khắc ghi lời Bác dặn “...phải cố gắng tăng gia sản xuất, tự lực cánh sinh, tuỳ theo khả năng mà tham gia các công tác trong xã, chớ nên yêu cầu quá đáng, ra vẻ “công thần”...”, nhiều thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sỹ trong tỉnh đã nỗ lực phấn đấu, vượt khó vươn lên trong lao động, sản xuất, kinh doanh, tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, đi đầu trên trận tuyến chống đói nghèo, lạc hậu, góp phần xây dựng quê hương, đất nước. 126 gương tiêu biểu, điển hình trong mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế, xã hội đại diện cho hàng vạn người có công trong tỉnh đã được UBND tỉnh tặng bằng khen nhân kỷ niệm 70 năm Ngày TBLS 27/7/2017.  Tiêu biểu là thương binh hạng ¼ Trần Văn Bình (SN 1956), sống ở  khối 6, phường Đội Cung, TP. Vinh, là chủ của chuỗi cửa hàng kinh doanh gốm sứ, tạo công ăn việc làm thường xuyên cho 50 con em của đồng đội và gia đình chính sách với mức lương từ 5-6 triệu đồng/1người/tháng. Thương binh Hoàng Minh Trân, phường Nghi Thủy, thương binh Hoàng Khắc Hạnh, phường Nghi Hương là những điển hình trong việc phát triển kinh tế, giúp đồng đội xóa đói giảm nghèo của TX Cửa Lò. Các thương binh nặng ¼ như Đào Viết Thuyết (SN 1960, ở Đặng Sơn, Đô Lương), Phạm Xuân Lai (SN 1949, ở thị trấn Lạt, Tân Kỳ), Phạm Sỹ Ân (SN 1957, xã Diễn Phúc, Diễn Châu),... tỷ lệ thương tật từ 81-85% vẫn tích cực tham gia hoạt động xã hội, vận động nhân dân xây dựng nông thôn mới, nỗ lực phát triển kinh tế, nuôi con thành đạt, xây dựng gia đình mình thành văn hóa tiêu biểu,...

Cửa hàng gốm sứ của thương binh Trần Văn Bình  .Ảnh: Hoàng Tùng

Tuy nhiên, chính sách hậu phương đối với người có công trên địa bàn tỉnh còn một số hạn chế cần tiếp tục giải quyết: Nhiều trường hợp người tham gia kháng chiến, bị hy sinh hoặc bị thương nhưng vì bị mất giấy tờ nên đến nay vẫn chưa được hưởng chế độ (toàn tỉnh hiện vẫn còn tồn đọng 13 hồ sơ đề nghị xác nhận liệt sĩ và 820 hồ sơ đề nghị xác nhận người hưởng chính sách như thương binh thuộc lực lượng TNXP đang tiếp tục bổ sung hồ sơ). Vẫn còn biết bao bà mẹ, người vợ liệt sĩ đang mong đợi thông tin chính thức về phần mộ của người thân. Những sai sót, nhầm lẫn, tiêu cực trong thực hiện chính sách, chế độ còn xảy ra ở một số nơi đã gây phiền hà cho người hưởng chính sách. Công tác cấp, đổi bằng Tổ quốc ghi công còn chậm. Vẫn còn đường giây chạy thương binh giả và tình trạng khai man hồ sơ để được hưởng trợ cấp ưu đãi,...

Với số lượng lớn người có công với cách mạng, công tác quản lý và thực hiện các chính sách ưu đãi trên địa bàn tỉnh khó tránh khỏi những hạn chế nêu trên. Vì vậy, việc sớm khắc phục những hạn chế, thiếu sót còn tồn tại trong thực hiện chính sách đối với người có công; tiếp tục quan tâm, chăm lo tốt hơn cho các đối tượng người có công là tình cảm, trách nhiệm và cũng là bổn phận của cấp ủy, chính quyền các cấp và toàn thể nhân dân trong tỉnh. Làm tốt điều đó là chúng ta đã hiện thực hóa mong ước của Bác Hồ là làm cho thương binh, gia đình liệt sĩ được "Yên ổn về vật chất, vui vẻ về tinh thần và có dịp tham gia hoạt động ích lợi cho xã hội".