Người xứ Nghệ

Nhật ký Hội nghị Genève (Từ 10.4.1954 - 24.8.1954)[Kỳ cuối]

Phan Anh
Thứ 2 19/12/2011

2/8/1954
"6 giờ 30 lại lên máy bay.
9 giờ 30 đến Oulanbator. Ông Bộ trưởng Bộ Ngoại giao và các Đại sứ đến chào mừng, đoàn ta lưu lại sân bay một giờ, 10 giờ 30 lại tiếp tục đi.

16 giờ đến Bắc Kinh. Đoàn ta được tiếp đón rất trọng thể. Duyệt bộ đội danh dự. Ông Chu, các vị Bộ trưởng, các nhân vật cao cấp, các Đại sứ, các đại biểu đoàn thể nhân dân. Bốn em thiếu niên đến tặng hoa cho đoàn. Anh Tô đọc lời chào mừng và cảm tạ nhân dân và chính phủ Trung Quốc.
17 giờ 30, đoàn ta đến chào chính phủ Trung Quốc ở nhà khách Chính phủ. Có các ông: Chu Đức, Lưu Thiếu Kỳ, Chu Ân Lai, Quách Mạt Nhược và nhiều vị Bộ trưởng khác. Ông Chu Đức nói: "Thật là thắng lợi lớn!". Anh Tô đáp: "Cũng nhờ sự giúp đỡ của các phái đoàn Liên Xô, Trung Quốc và nhất là Chu Tổng lý". Ông Lưu nói: "Chủ yếu là do nhân dân Việt Nam đã anh dũng đấu tranh trong mấy năm kháng chiến". Anh Tô nói: "Chúng tôi thừa lệnh Hồ Chủ tịch và Chính phủ Việt Nam, sau thắng lợi ở Hội nghị Genève đến tỏ lòng cảm tạ nhân dân và chính phủ Trung Quốc, Mao Chủ tịch". ÔngLưu nói: "Bây giờ cần về củng cố và phát triển kết quả ấy". Anh Tô nói: "Chúng tôi mấy năm nay có tiến bộ về quân sự, chính trị, đó cũng là nhờ kinh nghiệm của Trung Quốc, của các đồng chí cố vấn. Chúng tôi học, nhưng chưa được đầy đủ". Ông Chu Đức nói: "Các anh học nhanh lắm". Ông Lưu nói thêm: "Đúng vậy, không kể những trận đánh ác liệt của quân đội Triều Tiên, bộ đội Việt Nam thắng trận Điện Biên Phủ là một kỳ công mà nhiều đơn vị bộ đội Trung Quốc chưa chắc đã làm được". Câu chuyện chuyển sang vấn đề giới tuyến và tuyển cử. Ông Chu Ân Lai nói: "Giới tuyến phía Bắc: 13 triệu, phía Nam: 9 triệu. Như thế là so với Triều Tiên, Việt Nam giành được kết quả tốt hơn. Tuyển cử cũng vậy. Định được ngày là một thắng lợi lớn, tuy vẫn còn phải đấu tranh gay go". Ông Lưu nói: "Dĩ nhiên, sự ước mong của chúng ta còn nhiều hơn. Nhưng cũng phải nhìn thấy sự cam chịu thất bại của đế quốc. Nó phải chịu như thế là một thắng lợi lớn của chúng ta".
Câu chuyện đến đúng 18 giờ thì đoàn ta cáo từ ra về.
18 giờ 30, đoàn ta đến sứ quán. Bắt tay anh em (có Lợi, Phương,...). Tiếp ông Đặng Tiểu Bình và một ông nữa...
19 giờ chính phủ Trung Quốc mở tiệc chiêu đãi, có khoảng 400 khách mời. Ông Chu Ân Lai đọc diễn văn chào mừng, trong đó nêu lên tình hữu nghị Việt - Hoa và chủ trương của Trung Quốc tận lực giúp đỡ Việt Nam: củng cố hoà bình, đảm bảo cùng với các nước dự Hội nghị Genève về việc nghiêm chỉnh thi hành Hiệp định đình chiến.
21 giờ đoàn ta dự dạ hội. Ca, vũ, kịch. Đặc biệt nhất là múa lụa, Kinh kịch hát và Kinh kịch múa và một bài ca vũ dân tộc thiểu số gọi là múa đĩa".
Sau này, mình có được đọc một tài liệu của Trung Quốc, trong đó nói đến Hội nghị Genève 1954, có mấy ý chính mà mình muốn nhắc lại ở đây:
Lần đầu tiên sau ngày thành lập nhà nước cộng hoà nhân dân Trung Hoa, Trung Quốc tham gia Hội nghị quốc tế Genève. Ông Chu Ân Lai đã rất tích cực vận động thế giới cho sự tham dự của Trung Quốc tại Hội nghị này. Trong cuộc bàn bạc với Liên Xô, ông Chu nói với Khroutchev (Bí thư thứ nhất ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô): "...Trung Quốc, Triều Tiên, Việt Nam, ba nước chúng tôi được tham dự Hội nghị quốc tế lần này rất có ý nghĩa và sẽ quyết tâm giành thắng lợi". Sau phản ứng hoan hỉ của Khroutchev, ông Chu lại nói tiếp: "Nếu Hội nghị lần này giải quyết được một số vấn đề nào đó thì thật là quý hoá và có ích cho sau này. Các đoàn chúng tôi muốn cố gắng để giành được thắng lợi". Khi ông Môlôtốp nói với ông Chu: "Hội nghị Genève lần này, hai chúng ta sẽ kề vai sát cánh chiến đấu bên nhau, vậy ta hãy cạn cốc vì tình hữu nghị giữa chúng ta", ông Chu cũng đáp lại với đại ý: "Tình hữu nghị chúng ta đã có từ lâu, năm 1928 khi sang Matxcơva dự Đại hội VI của Đảng, chúng tôi đã được gặp đồng chí và nghe đồng chí đọc lời chào mừng. Liên Xô là người anh cả, chúng tôi phải học tập các đồng chí. Đây là lần đầu tiên Trung Quốc tham gia Hội nghị quốc tế, chưa có kinh nghiệm và cả tri thức nữa, nên cần tiếp tục học tập các đồng chí."
3/8/1954
"Buổi sớm, đi thăm Cố cung.
15 giờ, mình nói chuyện với bà con kiều bào ở Đại sứ quán: ngoài nhân viên sứ quán, còn có các học sinh, sinh viên, các đoàn đại biểu trong nước mới sang. Câu chuyện gồm hai phần:
Phần một là nội dung, kết quả và quá trình Hội nghị Genève.
Phần hai là giải đáp câu hỏi.
Việc giải đáp các câu hỏi, mình có nhận xét:
Có một số thắc mắc về tình hình và tiền đồ của miền Nam Việt Nam và ít nhiều thắc mắc về Campuchia. Qua thắc mắc, ta thấy rõ một điểm: Anh em vẫn còn đi vào những khía cạnh vụn vặt (ví dụ: kiểm soát quốc tế có hiệuquả không?, vấn đề hành chính tạm thời như thế nào?,…) mà không nắm nhữngvấn đề căn bản là phải dựa vào nhân dân để đấu tranh cho đến lúc cùng thựchiện hoàn toàn thống nhất, độc lập, dân chủ cho cả Việt Nam, Campuchia vàLào.
19 giờ đến 21 giờ, đoàn ta thết tiệc ở Đại sứ quán, có đủ các vị lãnh đạo trong chính phủ và Đảng Cộng sản Trung Quốc, đại diện ngoại giao cácnước Đông Nam Á, Ấn, Hồi, Diến, Indonêxia.
22 giờ tổ chức dạ hội ở Đại sứ quán. Mình đọc thơ Genève cho anh em nghe. Anh em yêu cầu đọc thêm một số bài thơ nữa, nhưng mình phải để lại một số bài, chưa tiện đọc. Nhận xét: anh em tán thành vấn đề cảm xúc với những lối văn ca dân tộc (Kiều, Chinh phụ) và lối văn giản dị, vui đùa khôi hài, giễu cợt những thói xấu của đế quốc."
4/8/1954
"Đáng lẽ, sớm nay lên đường trở về, nhưng trời mưa (máy bay không bay được). Cả buổi sớm nghỉ, xem chiếu bóng. Buổi trưa ông Vương và ông Phương lại nói chuyện về những vấn đề cấp thiết cần đề cập tới trong tình hình mới, như khôi phục đô thị, kiến thiết cơ sở kinh tế, tiền tệ, xí nghiệp của Pháp, quan hệ kinh tế với Pháp và vấn đề miền Nam. Những vấn đề này cần giải quyết, mình cũng đã có nêu trong bản thảo báo cáo tổng kết Hội nghị.
17 giờ 30: thăm cụ Đinh Trương Dương(1) ở Hoà Bình y viện. Cụ tỉnh táo hỏi chuyện Genève và gửi lời chúc sức khoẻ Hồ Chủ tịch.
18 giờ: tiếp các Đại sứ Ấn Độ, Diến Điện, Nam Dương trong tình cảm thân thiện. Đại sứ Nam Dương nói một câu rất đáng chú ý: "Phải làm thế nào cho mưu mô dùng người Châu Á đánh người Châu Á thất bại". Ông ta trước kia có học ở Pháp, ông ta nói: "Chính phủ Nam Dương muốn đặt đoàn đại diện ngoại giao ở nước ta".
22 giờ lên tầu. Lễ tiễn đưa cũng trọng thể như lễ đón tiếp. Có Chu Tổng lý và các vị trong Chính phủ, các Đại sứ. Chính phủ Trung Quốc bố trí cho ta một đoàn xe đặc biệt, do chính ông Bộ trưởng Bộ Giao thông sắp xếp kế hoạch. Thật là sự chu đáo của nước bạn, không sao tưởng tượng hết được."
5/8/1954
"Buổi trưa đến Tế Nam. Có đoàn đại biểu tỉnh ra đón đoàn ta ở ga xe lửa, trong đó có ông Bí thư Trình Sơn Đông và ông Phó Chủ tịch tỉnh…".
9/8/1954
"Đến Nam Ninh. Ông Chủ tịch Trần và các ông Phó Chủ tịch, ông Vương sư trưởng giao tế xứ, các đại biểu chính quyền, đoàn thể ra đón...".
"Các nhà chức trách tỉnh Quảng Tây đưa đoàn ta tới tận Mục Nam Quan...".
10/8/1954
"6 giờ đến Thái Nguyên, về trụ sở tiếp tân. Có Phan Mỹ, Hoàng Tùng đón tiếp sau đó anh em trong Chính phủ, Quốc hội, Quân đội đến đón mừng".
11/8/1954
"7 giờ 30 phút tổ chức mít tinh. Anh Tô nói chuyện. Các đại biểu Chính phủ (anh Lê Văn Hiến), Quốc hội (anh Tôn Quang Phiệt), Mặt trận (cụ Vũ Xuân Kỷ), Quân đội (anh Hoàng Văn Thái), khu Việt Bắc (anh Chu Văn Tấn) đọc diễn văn chúc mừng".
12/8/1954
"11 giờ gặp và làm việc với anh Hoàng Minh Giám.
17 giờ kể chuyện về Hội nghị Genève với anh em trong cơ quan."
13/8/1954
"14 giờ. Giải đáp thắc mắc cho anh em."
14/8/1954
"Dự cuộc họp Hội đồng Chính phủ.
Có hai việc: Báo cáo tổng kết Hội nghị Genève. Hồ Chủ tịch kết luận. Việc thi hành Hiệp định, chuẩn bị gặp Ban giám sát quốc tế".
24/8/1954
"Hôm nay, bắt đầu một quyển Nhật ký mới, để ghi những ý định mới, những niềm tâm sự mới… Anh Tô giao nhiệm vụ đi thăm đồng bào, bộ đội Khu III, chuẩn bị tiếp quản Hà Nội.
 



(1) Người Thanh Hóa, nhà yêu nước tham gia chống Pháp từ trước năm 1945.

tin tức liên quan

Đặc San

Videos

Thống kê truy cập

114528822

Hôm nay

2203

Hôm qua

2275

Tuần này

21095

Tháng này

215518

Tháng qua

0

Tất cả

114528822