Sáng 24/4, tại Xóm 8, xã Nam Anh, huyện Nam Đàn, UBND tỉnh Nghệ An tổ chức Hội nghị “Về giải pháp phát huy hiệu quả hệ thống thiết chế văn hoá, thể thao cơ sở trên địa bàn tỉnh Nghệ An”.

Toàn cảnh Hội nghị. Ảnh: Trần Long

Đồng chí Bùi Đình Long - Phó chủ tịch UBND tỉnh và đồng chí Trần Thị Mỹ Hạnh - Giám đốc Sở Văn hoá và Thể thao Chủ trì Hội nghị. Cùng dự có các đồng chí đại diện các Sở, ban, ngành cấp tỉnh; đại diện lãnh đạo 21 huyện, thành, thị xã trên địa bàn tỉnh và các xã, thị trấn thuộc huyện Nam Đàn.

Các đồng chí Chủ trì Hội nghị.

Tại hội nghị các đại biểu đã được nghe báo cáo về thực trạng thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở. Theo đó, từ năm 2002 đến 2023 với sự nỗ lực của các cấp các ngành, địa phương trong tỉnh, thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở có nhiều phát triển vượt bậc như:

Đã xây dựng và ban hành được nhiều Nghị quyết, Chỉ thị, Đề án, Quyết định, kế hoạch để lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, giám sát thực hiện xây dựng và phát huy hiệu quả thiết chế văn hóa ở cơ sở; Các huyện, thành, thị đã quan tâm công tác quy hoạch sử dụng đất cho thiết chế văn hoá, thể thao từ cấp huyện, xã đến các xóm, thôn, bản, làng; Các hoạt động tại các thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở ngày càng phát triển, đáp ứng tốt hơn nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần của nhân dân. Cụ thể:

Cấp huyện, có 20/21 huyện, thành, thị có trung tâm Văn hóa - Thể thao; có 18/21 sân vận động huyện (đến nay có 3 huyện, thành phố chưa có sân vận động cấp huyện gồm Quỳ Châu, Kỳ Sơn, thành phố Vinh); 8/21 huyện, thành, thị có nhà thi đấu do huyện quản lý và có 77 nhà thi đấu một môn, nhiều môn do các ngành, đơn vị trên địa bàn huyện quản lý; Cấp xã, đến hết năm 2022, số xã, phường, thị trấn có thiết chế văn hóa - thể thao là 446/460, đạt 97,1%; số xã, phường, thị trấn có thiết chế văn hóa, thể thao đạt quy định của Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch là 339/460, đạt 73,5%; Đối với thôn (bản, khối, xóm), số thôn có nhà văn hóa, sân thể thao là 3.751/3.800 thôn, đạt 98,7%; số thôn có thiết chế văn hóa- sân thể thao đạt chuẩn là 2.839/3.800 thôn, bản, khối, xóm (đạt 74,5%); số thôn sau sáp nhập được quy hoạch đất cơ sở văn hóa theo quy định là 1.675/1.790 thôn (đạt 93,5%).

Nhiều giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc và của từng vùng miền được kế thừa, bảo tồn và phát huy. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” được triển khai sâu rộng, tạo sự lan tỏa mạnh mẽ trong đời sống xã hội; Công tác xã hội hóa hoạt động văn hóa được các huyện, thành, thị đẩy mạnh.

Việc huy động mọi nguồn lực để xây dựng cơ sở vật chất, cơ sở hạ tầng, các thiết chế văn hóa, thể thao với phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm” đã huy động được sự đóng góp của các tổ chức, cá nhân về kinh phí, ngày công và trở thành phong trào nòng cốt, lan tỏa mạnh mẽ trong nhân dân.

Tuy nhiên, bên cạnh đó hoạt động của hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao trên địa bàn tỉnh còn gặp đó cũng gặp một số khó khăn, hạn chế như:

Về cơ sở vật chất: Việc quy hoạch đất sử dụng cho xây dựng nhà văn hóa, nhất là sân thể thao của thôn ở miền núi, vùng biển, sân vận động các xã, phường (thuộc thành phố Vinh) đảm bảo theo quy định còn khó khăn không thể mở rộng do không còn quỹ đất hoặc quỹ đất không tập trung; Sau sáp nhập thôn, các nhà văn hóa cơ bản được giữ nguyên tiếp tục sử dụng vào sinh hoạt của các tổ dân cư, trang thiết bị còn thiếu, nhà văn hóa xuống cấp. Một số thiết chế văn hóa, thể thao được quy hoạch, xây dựng từ nhiều năm trước (nhất là ở các thôn sau sáp nhập) nên quy mô nhỏ, nhiều nhà văn hóa xuống cấp nên chưa đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt, hưởng thụ đời sống tinh thần ngày càng cao của người dân; Các công trình sân thể thao nhiều nơi đã được quy hoạch nhưng mới là bãi tập, chưa được đầu tư thành một sân thể thao có các hạng mục đảm bảo theo quy định, thiếu trang thiết bị dụng cụ luyện tập ngoài trời nêu hiểu quả sử dụng thấp; Tiến độ thực hiện chỉ tiêu xã có thiết chế VHTT đạt chuẩn quy định của Bộ VHTTDL ở các huyện miền núi còn chậm.

Về tổ chức hoạt động: Một số địa phương đầu tư nhà văn hóa, sân vận động nhưng chưa năng động đổi mới phương thức tổ chức, hướng dẫn hoạt động phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ chính trị và nhu cầu hưởng thụ văn hóa của người dân; Hoạt động của hệ thống thư viện, phòng truyền thống của xã, phường, thị trấn chưa hiệu quả, nhiều xã, thôn, bản, khối, xóm còn thiếu thư viện, tủ sách, số đầu sách còn nghèo nàn; Một số địa phương chưa thực sự quan tâm chỉ đạo công tác quản lý và khai thác công trình thể dục thể thao, nhất là công tác xã hội hóa, cho thuê sử dụng công trình theo quy định.

Về nguồn nhân lực: Đội ngũ cán bộ làm công tác văn hóa, thể thao một số huyện, xã, phường, thị trấn được bố trí, sắp xếp nhưng không có chuyên môn về văn hóa, thể thao nên trình độ, năng lực tham mưu cho cấp ủy, chính quyền và năng lực tổ chức quản lý còn thiếu và yếu, hạn chế về kinh nghiệm tổ chức các hoạt động. Ở các xã loại 2, xã loại 3 chỉ được bố trí 1 công chức văn hóa - xã hội, khối lượng công việc lớn nên gặp rất nhiều khó khăn, áp lực trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao. Việc đối ứng nguồn lực xây dựng các công trình nhà văn hóa, sân vận động xã theo Nghị quyết số 30/2020/NQ-HĐND ngày 13/12/2020 của HĐND tỉnh về chính sách hỗ trợ xây dựng thiết chế văn hóa - thể thao ở cơ sở trên địa bàn tỉnh Nghệ An gặp nhiều khó khăn.

Đồng chí Vương Ngọc Thái - Phó Chủ tịch UBND huyện Nam Đàn phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Trần Long

Tại hội nghị, các đại biểu cũng đã có những ý kiến trao đổi, phân tích làm rõ những nguyên nhân dẫn đến những khó khăn, hạn chế như: Địa bàn hoạt động văn hóa cơ sở rộng, trong đó chủ yếu là miền núi, nguồn thu ngân sách và đời sống ở khu vực nông thôn, miền núi đồng bào dân tộc thiểu số còn khó khăn; Công tác lãnh đạo, chỉ đạo của một số cấp ủy, chính quyền địa phương chưa tập trung đúng mức, chưa thật cụ thể, sâu sát, thường xuyên, chưa nhận thức đúng về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của văn hóa đối với sự phát triển bền vững. Nguồn lực đầu tư cho thiết chế văn hóa - thể thao từ tỉnh, huyện, xã mặc dù đã được quan tâm nhưng vẫn còn thấp, chưa đáp ứng yêu cầu, việc huy động nguồn lực xã hội hóa trong nhân dân còn hạn chế nhất các địa phương điều kiện kinh tế - xã hội còn khó khăn.

Đồng chí Dương Hoàng Vũ, Chủ tịch UBND huyện Quế Phong phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: Trần Long

Trên cơ sở đó các đại biểu cũng tập trung và  đề xuất một số giải pháp để nâng cao hiệu quả thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở như: Nâng cao hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo; giải pháp về đầu tư nguồn lực, về quản lý nhà nước và nâng cao hoạt động của thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở. Trong đó, nhấn mạnh vào một số giải pháp trọng tâm, cốt lõi: Đẩy mạnh xã hội hóa các hoạt động văn hóa, thể dục, thể thao ở cơ sở gắn với mở rộng dịch vụ, cho thuê tài sản công; Ban hành chính sách bố trí cộng tác viên văn hóa, thể thao, gia đình ở thôn, bản, khối, xóm, sắp xếp, bố trí số lượng công chức VHXH cấp xã đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ; Nhân rộng mô hình văn hóa tiêu biểu các cấp về xây dựng và phát huy hiệu quả thiết chế văn hóa phù hợp quy định.

Đồng chí Bùi Đình Long, Phó Chủ tịch UBND tỉnh phát biểu kết luận tại Hội nghị. Ảnh: Trần Long

Kết luận tại hội nghị, đồng chí Bùi Đình Long - Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh đã ghi nhận những kết quả đạt được của ngành Văn hóa và Thể thao và các địa phương trong công tác xây dựng và phát huy hiệu quả hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở trong thời gian qua và cũng đồng tình và chia sẻ những khó khăn, hạn chế trong hoạt động của hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao trên địa bàn tỉnh mà các đại biểu đã chỉ ra tại hội nghị.

Bên cạnh đó, để phát huy hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở, đồng chí Bùi Đình Long cũng đã nhấn mạnh một số nội dung cần triển khai trong thời gian tới như sau: Đề nghị các huyện cần có Nghị quyết riêng về phát huy thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở, từ đó có cơ chế huy động nguồn lực xây dựng các thiết chế văn hóa; Sở Văn hóa và Thể thao cần phối hợp với các sở, ngành có phương án sử dụng đồng bộ để tránh lãng phí, đồng thời huy động nguồn lực tái đầu tư vào các hoạt động văn hóa, thể thao ở cơ sở; Với những thiết chế sắp đầu tư, cần đánh giá toàn diện các hạng mục, tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh không đầu tư vào những hạng mục không cần thiết; các ngành liên quan, các địa phương cần tăng cường công tác hướng dẫn nghiệp vụ đối với thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở; tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao, vui chơi giải trí phù hợp với đặc điểm dân tộc, vùng miền gắn với nhu cầu thực sự của người dân, các nhóm đối tượng người dân, thu hút người dân tham gia hoạt động./.