Tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh luôn là vấn đề lớn, cốt lõi trong công tác tuyên truyền, giáo dục cán bộ đảng viên và nhân dân được Đảng chú ý từ lâu.

Ngày 27-3-2003, Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa IX đã có Chỉ thị 23-CT/TW, về đẩy mạnh nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn mới.

Ngày 03-02-2007, Đảng chính thức phát động cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”.

Từ đó, cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” trở thành một phong trào sinh hoạt chính trị sâu rộng được các cấp ủy đảng tổ chức thực hiện một cách bài bản hằng năm theo các chuyên đề, có thu hoạch, có kiểm tra đánh giá, sơ kết theo từng đợt, gắn với việc kiểm điểm chất lượng đảng viên cuối năm; tạo được sự chuyển biến tích cực nhất định trong nhận thức tư tưởng, đạo đức tư cách của cán bộ, đảng viên và các tầng lớp nhân dân.

Tuy nhiên, vài ba năm lại đây, chứng kiến nhiều vụ đại án bị phá, hơn một trăm cán bộ cao cấp thuộc diện trung ương quản lý bị kỷ luật, thậm chí là bị xử lý hình sự cả khi đương chức mà sai phạm nghiêm trọng của họ lại diễn ra ngay sau khi cuộc vận động lớn được phát động, người dân không thể không suy ngẫm.

Họ là những cái tên không còn xa lạ đối với dư luận giữa thời đại thông tin số: Đinh La Thăng, Nguyễn Bắc Son, Vũ Huy Hoàng, Trương Minh Tuấn, Phan Văn Vĩnh, Nguyễn Thanh Hóa, Lê Thanh Hải…

Trong số đó, ông Trương Minh Tuấn từng là chủ biên của cuốn sách nổi tiếng "Phòng, chống "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" về tư tưởng trong cán bộ, đảng viên hiện nay".

Ông Lê Thanh Hải - trước khi chịu án kỷ luật vì những sai phạm gây hậu quả nghiêm trọng liên quan đến vụ Thủ Thiêm - từng đăng đàn tại một diễn đàn lớn của TP. Hồ Chí Minh, hùng hồn khẳng định: “còn có một bộ phận cán bộ, đảng viên giao động về phẩm chất chính trị, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, suy thoái, sa sút về phẩm chất đạo đức”.[1]

Câu hỏi lớn đặt ra ở đây là, tại sao họ - những đảng viên trên đỉnh cao quyền lực ấy, lúc nào cũng “lập trường tư tưởng vững vàng…” - lại có thể phản bội lời thề đảng viên, làm trái những điều Hồ Chí Minh răn dạy?

Vấn đề này, sẽ còn nhiều bàn luận, mổ xẻ của các nhà tư tưởng, lý luận; của dư luận và báo chí. Trong phạm vi bài viết nhỏ này, người viết chỉ muốn trao đổi đôi điều nhằm góp thêm ý kiến để cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” hiện nay đạt được đầy đủ mục đích như nó đã đề ra.

Không ai phủ nhận mục đích tốt đẹp của cuộc vận động, nhằm giúp cán bộ, đảng viên nâng cao nhận thức tư tưởng, ý thức trách nhiệm phục vụ nhân dân tốt hơn nữa, nhiều hơn nữa. Vấn đề cần quan tâm ở đây là cách thức tổ chức triển khai cuộc vận động.

Có một thực tế cần phải nhìn thẳng: Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đang nặng về hình thức, dàn trải gây tốn kém, lãng phí thì giờ và tiền bạc. Học không đi đôi với hành, học nhiều nhưng “làm theo” không được bao nhiêu.

Dường như chúng ta đang phức tạp hóa, lý thuyết hóa, kinh viện hóa đạo đức phong cách Hồ Chí Minh trong lúc bao thế hệ người dân từ già đến trẻ, từ miền xuôi đến miền ngược đều cảm nhận, Hồ Chí Minh thật giản dị và gần gũi biết bao. Những “phức tạp, lý thuyết, kinh viện” ấy chỉ nên dành cho các nhà nghiên cứu tìm hiểu. Còn quảng đại quần chúng nhân dân, kể cả cán bộ đảng viên không cần phải ngồi hàng ngày học những bài học thiên về thuyết lý, tầm chương trích cú; để rồi dẫn đến tình trạng trong các đợt học tập, diễn giả cứ thao thao bất tuyệt trên bục giảng còn cử tọa thì ai làm việc nấy, nói chuyện riêng, lướt web, chơi trò chơi điện tử,…

Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh cũng giản dị, gần gũi như chính con người của Bác. Bác nói hoặc viết điều gì cũng giản dị, dễ hiểu nhưng chẳng hiểu sao, khi xây dựng thành bài học thì chúng ta lại thường biến hóa thành những “chuyên đề” tràng giang đại hải. Vấn đề Bác nói ngắn gọn súc tích là thế, sau khi “hóa chuyên đề” thành ra “dây cà dây muống”, làm loãng nhạt nội dung, cuối cùng chẳng đọng lại được gì ở đối tượng tiếp nhận. Đừng biện minh rằng, kết quả học tập đã được thể hiện ở hàng vạn bản thu hoạch cuối mỗi đợt học hằng năm. Xin thưa, các đợt học chưa triển khai ở cơ sở nhưng trên mạng Internet, gõ vào ô tìm kiếm của Google đã thấy tràn lan bài viết mẫu.

Bởi thế, học Bác, xin hãy thấu suốt phương châm chủ đạo “học ít, hành nhiều” như Người đã từng dạy: “Học để sửa chữa tư tưởng... Học để tu dưỡng đạo đức cách mạng... Học để tin tưởng... Học để hành...”.[2]

Đừng tham vọng học hết trong bao la phẩm chất đạo đức cách mạng sáng trong của Hồ Chí Minh. Chỉ cần mỗi cán bộ, đảng viên “học và hành” nghiêm túc hai chủ đề cô đúc trong tư tưởng, đạo đức, phong cách của Bác: “Cần, Kiệm, Liêm, Chính, Chí công, vô tư” và “Việc gì lợi cho dân, ta phải hết sức làm, việc gì hại đến dân ta phải hết sức tránh”.

Hằng tuần, hằng tháng, hằng quý,… họp giao ban, sơ kết, tổng kết, mỗi cơ quan đơn vị, mỗi cán bộ lãnh đạo chỉ cần trả lời cho được ở mức độ nào hai câu hỏi: Cơ quan/đơn vị/cá nhân đã thực hiện lời dạy cần, kiệm, liêm chính, chí công, vô tư như thế nào? Cơ quan/đơn vị/cá nhân đã làm được việc gì có lợi cho dân nước? Bởi đây là cốt lõi trong đạo đức, tư tưởng Hồ Chí Minh.

Thước đo kết quả học tập và làm theo Bác phải là hành động, việc làm cụ thể trong phạm vi chức trách nhiệm vụ của mình; là đạo đức tư cách của mỗi cá nhân chứ không phải ở những bản thu hoạch khuôn mẫu, sao chép vô hồn vô cảm.

Cán bộ đảng viên biết cần, kiệm, liêm chính, chí công, vô tư; biết việc lợi cần làm và việc hại nên tránh cho dân tức là đã giữ được phẩm chất trong sạch, thể hiện được trách nhiệm phụng sự Tổ quốc trên hết.

Thế nhưng… giữa cơn đại dịch Covid-19, bao nhiêu chuyện xảy ra trong thời gian qua khiến mỗi người chúng ta không khỏi suy tư, trăn trở.

Hàng triệu người dân trong cả nước chung tay, đồng hành cùng Chính phủ với tinh thần “chống dịch như chống giặc”, trong đó có cả những người thuộc tầng lớp dễ bị tổn thương nhất vì đại dịch. Họ là những người lao động nghèo, những ông già bà lão, những em thơ, sẵn sàng nhường nhịn từng cân gạo, mớ rau, quả trứng ủng hộ đồng bào mình trong khu cách ly ở địa phương. Họ dù đang vật lộn với cuộc mưu sinh vô cùng chật vật vì ảnh hưởng của đại dịch nhưng khi được tặng quà từ thiện cũng chỉ nhận đúng một suất cho mình.

Những người dân yếu thế trong xã hội như họ rất có thể chưa một lần được học những chuyên đề về tư tưởng, đạo đức của Bác nhưng trong sâu thẳm tâm hồn họ, Người là hồn thiêng dân tộc, là thánh nhân thời đại. Tôi nghĩ đó là đức tin, đức tin của hàng triệu người dân đối với lãnh tụ. Đức tin ấy chi phối rất tự nhiên cách ứng xử nhân văn, rất đồng bào của họ.

Nhân dân là thế, còn quan chức thì sao? Một vụ việc gây bức xúc dư luận, không, đúng hơn là căm phẫn, xảy ra ngay giữa mùa dịch. Đó là chuyện ông Nguyễn Nhật Cảm, PGS.TS, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thành phố Hà Nội cùng nhiều đồng phạm, đã lợi dụng dịch bệnh, nâng khống lên gấp ba bốn lần giá máy xét nghiệm Realtime PCR để trục lợi hàng tỷ đồng từ những đồng tiền mồ hôi, nước mắt của dân đóng góp.

Ông Cảm và những kẻ cùng hội cùng thuyền có được học tập đạo đức Hồ Chí Minh không? Thưa có! Ông Cảm có khi còn lên bục cao thuyết giảng đạo đức cách mạng cho cấp dưới nữa là đằng khác, bởi ông là người đứng đầu cơ quan. Nhưng, than ôi, những người như ông có học thức, có chức quyền lại học Bác theo cách “miệng nam mô…”. Buồn thay!

Chung quy, chỉ có thể học và làm theo Bác bằng cái tâm trong sạch của mình mà thôi.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng từng nhắc nhở chuyện này, "phải ngấm vào máu, vào tim vào óc của mình, trở thành những điều mình trăn trở, suy nghĩ, day dứt để học và làm theo Bác".[3]

­Nguồn tham khảo:

[1]. https://thanhnien.vn/thoi-su/ong-le-thanh-hai-mot-bo-phan-can-bo-dang-vien-suy-thoai-pham-chat-dao-duc-1098055.html

[2]. http://www.tapchicongsan.org.vn/Home/Nghiencuu-Traodoi/2018/49319/Chu-tich-Ho-Chi-Minh-voi-tinh-than-hoc-va-tu-hoc.aspx

[3]. http://baochinhphu.vn/Thoi-su/Tong-Bi-thu-Chu-tich-nuoc-Dat-loi-ich-quoc-gia-dan-toc-len-toi-cao/373834.vgp