Bộ trưởng Bộ Quốc phòng của Philippines Voltaire Gazmin đã phát biểu trên một diễn đàn an ninh có sự tham dự của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Trung Quốc Lương Quang Liệt rằng”những hành động của các quốc gia khác… không nhất thiết phải làm những quốc gia như Philippines cảm thấy lo lắng và quan tâm”.
Ông nói. “Khi những ngư dân bình thường nhận được cảnh cáo của tàu thuyền nước ngoài yêu cầu họ phải rời khỏi khu vực, hệ quả tất yếu là cảm giác bất an”.
Những nhận xét của Gazmin sau Manila vào thứ Bảy đã cáo buộc Trung Quốc phá hoại hòa bình và ổn định tại châu Á bằng cách gửi các tàu hải quân đe dọa những đối thủ khiểu nại trong khu vực quần đảo Trường Sa đang tranh chấp.
Manila đã chỉ trích những sự cố từ tháng Hai tới tháng Năm, khi Hải quân Trung Quốc được cho là đã nổ súng vào ngư dân Philippines, de dọa một tàu thăm dò dầu Philippines và đặt những cột mốc và thả phao tại khu vực thuộc chủ quyền của Philippines trên quần đảo Trường Sa.
Manila cũng đã chất vấn Bắc Kinh về những kế hoạch đặt một giàn khoan dầu trong khu vực được thông báo trên phương tiện truyền thông của Trung Quốc.
Gazmin nói rằng “nỗi bất an phát sinh khi những vật liệu có thể được sử dụng để xây dựng một số công trình kiến trúc được tìm thấy trong những khu vựa mà một tuyên bố đã được kí kết để tránh việc xây dựng những kiểu kiến trúc và cơ sở hạ tầng như vậy”.
Cam kết hòa bình
Lương Quang Liệt vào Chủ nhật tuần trước đã phát biểu trên diễn đàn rằng Trung Quốc cam kết “hòa bình và ổn định” trong khu vực biển Đông.
“Tôi biết có nhiều người có xu hướng tin rằng cùng với sự phát triển của nền kinh tế, Trung Quốc sẽ trở thành một mối đe dọa quân sự”, ông Lương Quang Liệt, Bộ trưởng Quốc phòng đầu tiên của Trung Quốc tham dự hội nghị hàng năm – Đối thoại Shangri-La cho biết.
“Tôi muốn nói rằng điều đó không phải là lựa chọn của chúng tôi”, ông nói thêm rằng Trung Quóc sẽ không bao giờ “tìm kiếm quyền bá chủ” hoặc đe dọa bất kì một quốc gia nào.
Trong một bài phát biểu 45 phút bằng một loạt những câu hỏi và trả lời, Lương Quang Liệt đã cảnh bảo các quốc gia “không nên khuyến khích bất kì một liên minh nào nhằm chống lại bên thứ ba” nhưng không đi vào chi tiết.
Bên lề diễn đàn, Lương Quang Liệt đã hội đàm với Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Mĩ Robert Gates hôm thứ Sáu, một cuộc gặp gỡ mà được cả hai bên mô tả là tích cực.
Ông Gates vào thứ Bảy đã tới Afghanistan sau khi đưa ra một cảnh báo về sự nguy hiểm về xung đột vũ trang ở Biển Đông trừ phi các quốc gia đang tranh chấp cam kết thông qua một cơ chế giải quyết xung đột một cách hòa bình.
Quan hệ Mĩ - Trung
Sau những căng thẳng kéo dài gây ra bởi những vấn đề như Mĩ bán vũ khí cho Đài Loan, Lương Quang Liệt vào Chủ nhật đã phát biểu rằng “hình ảnh mối quan hệ song phương giữa Trung Quốc và Mĩ là một hình ảnh tốt đẹp”.
“Tôi tin rằng chúng tôi đang rất lạc quan về tương lai của mối quan hệ song phương và quân đội”, ông nói thêm.
Quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa, được tin là có trữ lượng lớn dấu khí, được tuyên bố thuộc chủ quyền toàn bộ hoặc một phần của Brunei, Trung Quốc, Malaysia, Philippines, Đài Loan và Việt Nam.
Phản đối hiếm hoi tại Hà Nội
Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Phùng Quang Thanh đã phát biểu trong cuộc họp tại Singapo rằng “chúng tôi mong muốn Trung Quốc tôn trọng những chính sách mà họ đã công bố” và bày tỏ hi vọng rằng những tuyên bố đó “trở thành hiện thực”.
Ông nói “Tôi đề nghị rằng chúng ta phải kiềm chế và kiên nhẫn để cam kết giải quyết những vấn đề này, những khác biệt này, bằng phương tiện hòa bình. Chúng ta phải tuân thủ Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC)”.
Đại tướng Phùng Quang Thanh đề cập tới Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông, một hiệp ước ký kết năm 2002 của Trung Quốc và Liên hiệp hội các nước Đông Nam Á 10 thành viên (ASEAN).
Hàng trăm người biểu tình đã tập trung tại Hà Nội, thủ đô của Việt Nam vào ngày Chủ nhật trong một cuộc biểu tình hiếm hoi yêu cầu Trung Quốc rời khỏi vùng biển thuộc chủ quyền của Việt Nam sau một tranh cãi liên quan đến một tàu khoan dầu nghiên cứu của Viêt Nam tại Biển Đông.
Một nhóm gồm hầu hết là những người trẻ tuổi đã biểu tình trước Đại sứ quán Trung Quốc. Nhiều người mặt áo phông in hình lá cờ Tổ quốc của Việt Nam và mang theo khẩu hiệu có dòng chữ: “Trung Quốc hãy chấm dứt việc xâm lược biển đảo của Việt Nam”. Sau 30 phút, họ đã bị giải tán bởi cảnh sát.
Trung Quốc đụng độ Việt Nam
Những cuộc biểu tình nổ ra sau sự kiện ngày 26/5 khi một tàu tuần tra Trung Quốc đã phá hủy cáp của tàu quốc doanh Petro Việt Nam đang tiến hành nghiên cứu địa chấn khoảng 120 hải lí ngoài khởi bờ biển miền Trung Việt Nam.
Những đụng độ phổ biến trong những khu vực tranh chấp được khẳng định chủ quyền của cả hai quốc gia, nhưng Hà Nội đã đáp trả sự kiện này một cách nóng vội, phát biểu rằng vụ việc xảy ra trong vòng 200 hải lí mà Việt Nam được đảm bảo có đặc quyền kinh tế bởi luật pháp quốc tế.
Trung Quốc đã cáo buộc Việt Nam phá hoại lợi ích và quyền lợi của Trung Quốc trong vùng biển của quốc gia này.
Đáp trả lại với tuyên bố của Trung Quốc về vụ việc, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Nguyễn Phương Nga cho biết: “Khu vực đó không phải là khu vực tranh chấp, đồng thời cũng không phải khu vực thuộc quyền quản lí của Trung Quốc”.
Người phát ngôn cho biết thêm rằng “Trung Quốc đã cố tính đánh lừa công chúng rằng đó là một khu vực tranh chấp”.
Một số câu chuyện đã được giới truyền thông nhà nước đưa ra chỉ trích vụ việc là một cuộc tấn công vi phạm chủ quyền của Việt nam và cáo buộc Trung Quốc gia tăng căng thẳng trong khu vực.
Một số học giả nổi tiếng đã kêu gọi đưa trường hợp của Việt Nam tới Liên Hiệp Quốc.
Hà Nguyễn dịch từ Asianone News