Nhìn ra thế giới

Thử tìm chủ ngữ ẩn trong mấy câu nói của Mao Trạch Đông và Đặng Tiểu Bình

DQA (gt)
Thứ 3 28/02/2012

Lôi Phong-một chiến sĩ trong Giải phóng quân Trung Quốc là phần tử tích cực số 1 trong việc học tập “Tuyển tập Mao Trạch Đông”. Sau khi Lôi Phong chết, Mao Trạch Đông phát động phong trào học tập Lôi Phong(phong trào này kéo rất dài dù có lúc bị đứt đoạn.

Hiện nay đang được nhà cầm quyền Trung Quốc khuấy động lại.) với lời kêu gọi do ông tự viết “Học tập đồng chí Lôi Phong”(nguyên văn chữ Hán là “Hướng Lôi Phong đồng chí học tập” Lời đề từ này không nói rõ học Lôi Phong là học “cái gì”.Tuy vậy sau khi Lâm Bưu đưa ra câu nói :” Đọc sách của Mao chủ tịch, nghe lời Mao chủ tịch, làm theo chỉ thị của Mao chủ tịch, làm chiến sĩ tốt của Mao chủ tịch” thì ngưòi ta mới hiểu ý tứ của câu “học tập đồng chí Lôi Phong” là chủ tịch Mao Trạch Đông hiệu triệu nhân dân cả nước Trung Quốc, đọc sách của ông, nghe theo lời ông, làm theo chỉ thị của ông, làm chiến sĩ tốt của ông”

Thế nhưng không biết mọi người có chú ý tới điều này không? Câu nói “hướng Lôi Phong đồng chí học tập” không có chủ ngữ. Ai học tập đồng chí Lôi Phong? Không rõ. Tuy vậy trong câu nói : “học tập người nào đó” trên thực tế là đã lược bớt chủ ngữ “tôi” hoặc “chúng tôi”(học tập ai) Vậy thì vì sao trong câu nói trên của Mao Trạch Đông, chủ ngữ bị lược bớt không phải là “tôi” hoặc “chúng tôi”. Thử đưa chữ “tôi” hoặc “chúng tôi” vào câu nói “hưóng Lôi Phong đồng chí học tập” thì câu nói đó sẽ có nghĩa là “Tôi(hoặc chúng tôi) học tập đồng chí Lôi Phong, học tập đồng chí đọc sách của tôi, nghe lời nói của tôi, theo chỉ thị của tôi làm việc, làm chiến sĩ tốt của tôi” rõ ràng là điều này không thể có đựoc. Cho nên chủ ngữ của câu nói đó không phải là “tôi” hoặc “chúng tôi” mà phải là “các bạn” là “nhân dân cả nước”. Khi nói người lãnh đạo ĐCS Trung Quốc thường hay bỏ bớt chủ ngữ, vì vậy cần tìm ra chủ ngữ thực sự.

Đặng Tiểu Bình cũng có những những câu nói như vậy. Ví dụ câu “lần đá qua sông” là không có chủ ngữ. Ai lần đá qua sông? Thực ra chủ ngữ của câu nói trên là “tôi”, tức Đặng Tiểu Bình, không thể là ai khác.

Câu “học tập đồng chí Lôi Phong” của Mao Trạch Đông và câu “lần đá qua sông” của Đặng Tiểu Bình đều không có chủ ngữ, nhưng chủ ngữ ẩn của hai câu nói đó hoàn toàn không giống nhau. Trong câu “học tập đồng chí Lôi Phong, chủ ngữ “tôi”(tức Mao Trạch Đông) đã bị loại bỏ mà là “các bạn”, nhưng còn trong câu “lần đã qua sông” thì chủ ngữ “các bạn” đã bị loại bỏ mà là “tôi” tức Đặng Tiểu Bình. Theo câu nói này thì cả Trung Quốc chỉ có một mình cá nhân Đặng Tiểu Bình có thể tự do thử nghiệm, tự do thăm dò, những người khác đều không thể, ngay cả Hồ Diệu Bang, Triệu Tử Dương cũng đều không được. Vì họ đã “lần đá qua sông” ra ngoài cái “lần đá qua sông”của Đặng Tiểu Bình nên đã trở thành “ ngưòi tự do hoá tư sản” và bị đánh đổ. Tuy nhiên cho đến tận bây giờ rất nhiều người Trung Quốc vẫn còn chưa hiểu được câu nói trên của Đặng Tiểu Bình, họ chỉ cho là Đặng Tiểu Bình là người thực dụng mà không thấy Đặng Tiểu Bình chỉ thực dụng với mình mà thực hành chuyên chế với ngưòi khác ý.

Ngôn ngữ của chuyên chính chính trị có nhiều đặc điểm mà lược bỏ chủ ngữ là một đặc trưng. Tìm ra chủ ngữ ẩn, chúng ta có thể khám phá ra nhiều vấn đề thú vị, mà hai câu truyện trên là một ví dụ./.