Học sinh cùng các nghệ nhân bên sản phẩm vừa làm xong

Từ ngày 05-07/3, Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh tổ chức chương trình trải nghiệm “Giữ hồn nón lá quê hương” cho học sinh THCS trên địa bàn thành phố Vinh. Tại đây, các em đã được tham gia một số công đoạn làm nón cùng với các nghệ nhân đến từ làng Thanh Tài (xã Đồng Văn, huyện Thanh Chương). Đây là chương trình đã được tổ chức nhiều ngày tại Bảo tàng Xô viết Nghệ Tĩnh với ý nghĩa giúp học sinh hiểu hơn về những sản phẩm làng nghề truyền thống trên quê hương mình.

Nghề làm nón lá ở làng Thanh Tài có thể đã xuất hiện cách đây hàng trăm năm. Tuy là nghề phụ, tồn tại bên cạnh nghề nông, nhưng nó có vai trò quan trọng trong việc bảo đảm cuộc sống cho người dân nơi đây. Hiện nay, dù đã có nhiều mai một nhưng nghề làm nón lá vẫn được lưu giữ ở Đồng Văn. Những chiếc nón lá 3 lớp dày dặn của các nghệ nhân làng Thanh Tài vẫn theo chân các chị em phụ nữ đi khắp mọi miền tổ quốc.

Nguyên liệu để làm ra một chiếc nón bao gồm: lá nón (có thể là lá dừa, lá cọ, lá măng…), tre dùng để làm vành nón và các dụng cụ là nóng lá nón, dây quai nón, chỉ len, chỉ màu, dây cước, kéo, dao, keo dính, kim chỉ…

Để làm được một chiếc nón, người làm phải thực hiện rất nhiều công đoạn cầu kỳ, từ vê lá, là lá, nén lá cho phẳng rồi làm vành xong quay nón, may nón, may xong dỡ nón ra khỏi khuôn đến cắt cước, nức nón, luồn nhôi, may chóp. Mỗi chiếc nón được lợp 2 lần lá, giữa 2 lần được lót thêm 1 lớp lá măng cho nón thêm dày và cứng cáp, tránh mưa ướt. Mặt trong của nón được người thợ khéo léo luồn những sợi chỉ màu để buộc quai nón. Khi nón được bán ra người làm nón sẽ quết một lớp dầu để có một chiếc nón lá trắng ngà vừa bền, đẹp mà không thấm nước.

Một chiếc nón đẹp phải đảm bảo mái nón phẳng phiu, đường khâu mượt mà, những vết khâu trải trên mỗi vành theo những khoảng cách đều tăm tắp. Với người làm nón chuyên nghiệp Thanh Tài có thể làm được từ 1 đến 2 chiếc/ngày…

Tham gia chương trình các em học sinh được trải nghiệm 3 bước trong quy trình làm nón như: bóc lá dừa là thẳng; quét dầu lên nón; xâu quai nón…

Tiếp đó, những chiếc nón do nghệ nhân làm ra đã được các bạn họa sĩ nhí đến từ xưởng vẽ TA thổi hồn lên nón lá bằng những hình ảnh sinh động của các loài hoa như hoa sen, hoa cúc… nhằm tôn lên vẻ đẹp của chiếc nón.

Kết thúc chương trình các bạn học sinh hào hứng chọn cho mình một chiếc nón lá thật đẹp giành tặng cho những người phụ nữ yêu thương.

“Giữ hồn nón lá quê hương” là một trong những chương trình trải nghiệm hấp dẫn và ý nghĩa đã thu hút đông đảo học sinh tại thành phố Vinh tham gia, góp phần lan tỏa tình yêu quê hương thông qua việc tìm hiểu những làng nghề thủ công truyền thống, giúp các em trân quý hơn những sản phẩm mang đậm bản sắc văn hóa, con người Việt Nam.                                                                            

Một số hình ảnh của chương trình:

Học sinh nghe nghệ nhân giới thiệu quy trình làm nón

Trải nghiệm công đoạn bóc là dừa và là thẳng

Học sinh trải nghiệm xâu quai nón