Thả lưới trên biển băng ở Helsinki     Ảnh: Lê Lam

Người Phần Lan, được biết đến là những người hạnh phúc nhất trên thế giới. Họ có điều gì muốn dạy chúng ta về cách đối phó với Đại dịch không?

Có vẻ như việc công bố bảng xếp hạng quốc gia hạnh phúc nhất trong lúc này là kỳ lạ và không đúng thời điểm. Ai có thể thực sự hạnh phúc được trong Đại dịch toàn cầu?

Nhưng theo các tác giả của “Báo cáo Hạnh phúc Thế giới năm 2020”[1], một cuộc khảo sát hàng năm về mức độ hài lòng của người dân trên toàn thế giới với cuộc sống của họ, đây chính là thời điểm thích hợp để xem xét tại sao Phần Lan lại một lần nữa đứng đầu danh sách.

Người Phần Lan, những người rất tự hào về chủ nghĩa khắc kỷ của họ đến nỗi họ có một từ dành cho đất nước họ (sisu), đã được mệnh danh là những người hạnh phúc nhất thế giới trong ba năm liền (2018, 2019, 2020).

Sự vượt trội của họ đã khiến chính người Phần Lan bối rối, nhưng hóa ra hạnh phúc, ít nhất là như được định nghĩa trong báo cáo này, không phải là một chức năng của việc bạn thể hiện cảm xúc của mình tốt như thế nào.

Thay vào đó, nó là thước đo của Sự hài lòng chung với cuộc sống và quan trọng hơn là một cuộc sống trong đó mọi người quan tâm lẫn nhau, John F. Helliwell, biên tập viên của báo cáo hạnh phúc hàng năm cho biết.

Những người hạnh phúc "không phải cười nhiều nhất", ông nói, “mà họ rất tin tưởng lẫn nhau và quan tâm đến nhau, và về cơ bản tạo nên một cuộc sống tốt hơn.”

Theo các tác giả đây là những bài học mà người Mỹ có thứ hạng đã giảm xuống vị trí 18 (giảm so với thứ 11 năm 2012, năm Báo cáo Hạnh phúc Thế giới đầu tiên được công bố[2]), có thể cần chú ý vào thời điểm mọi người đang tích trữ thực phẩm, sợ mất việc, mất lòng tin vào phản ứng của chính phủ và nói chung là kinh hoàng rằng virus sẽ giết chết họ hoặc người thân của họ.

Jeffrey D. Sachs, giáo sư tại Đại học Columbia và là giám đốc của Mạng giải pháp phát triển bền vững của Liên hợp quốc, nơi xuất bản báo cáo hàng năm, nói: “Chúng ta không thể chiến đấu với dịch bệnh này ở cấp độ cá nhân. Chúng ta cần rất nhiều hành động được chia sẻ. Chúng ta có khả năng rằng sẽ vượt qua trận chiến này tốt hơn nếu chúng ta giữ các kết nối xã hội với nhau." Giáo sư Sachs thừa nhận, thật dễ dàng để nâng cao ý thức mạnh mẽ về sức khỏe tổng thể ở các quốc gia Bắc Âu đối với sự giàu có và dân số khá đồng nhất của họ. "Các nước giàu chắc chắn hạnh phúc hơn các nước nghèo", ông nói. "Nghèo không vui được."

Nhưng không giống như Mỹ, nơi sự sụt giảm niềm tin vào các cơ quan, tổ chức đã trùng khớp với sự sụt giảm hạnh phúc được báo cáo bởi người Mỹ, người dân ở các nước Bắc Âu tin vào nhau và chính phủ của họ, Giáo sư Sachs nói. “Đó là một phần của những gì đang trở nên tồi tệ ở Mỹ,” ông nói. Đây thực sự là một thử thách. Chúng ta phải tìm ra ý thức cộng đồng về trách nhiệm chung để vượt qua khủng hoảng.

Ở Phần Lan, 91% người tham gia khảo sát cho biết họ hài lòng với tổng thống của mình[3] và 86% cho biết họ tin tưởng cảnh sát[4].

"Vì vậy, trong cuộc khủng hoảng hiện nay, mọi người sẵn sàng làm theo hướng dẫn và tin tưởng rằng mọi người sẽ làm phần việc của họ", Frank Martela, một triết gia người Phần Lan đã đóng góp cho báo cáo, cho biết trong một email. "Mỗi khi tổng thống hoặc thủ tướng phát biểu công khai về vấn đề này, phản ứng áp đảo là một trong những niềm tin và cam kết."

Ông Martela nói thêm rằng nhiều người Phần Lan đang tình nguyện đi đến nhà hàng và cơ sở thực phẩm nhận đồ ăn, thực phẩm mang đến cho những người khác và đã bắt đầu có các chiến dịch để giúp các nghệ sĩ và những người khác có sinh kế bị đe dọa bởi cuộc khủng hoảng.

Các nước Bắc Âu chiếm bốn trong năm địa điểm đáng sống nhất, theo một nghiên cứu của Gallup thăm dò 1.000 người từ mỗi quốc gia trong số 153 quốc gia trong khoảng thời gian ba năm. Báo cáo xếp hạng mỗi quốc gia dựa trên kết quả thăm dò trung bình, Giáo sư Sachs nói.

Những người được hỏi ở mỗi quốc gia được hỏi một câu hỏi cơ bản: "Về cơ bản, hãy tưởng tượng rằng cuộc sống là một cái thang, với bậc dưới cùng là cuộc sống tồi tệ nhất bạn có thể tưởng tượng và bậc trên cùng là cuộc sống tốt nhất bạn có thể tưởng tượng". Bạn đang ở đâu trên thang?

Phần Lan dẫn đầu, theo sau là Đan Mạch, Thụy Sĩ, Iceland và Na Uy.

Nghiên cứu phát triển từ một nghị quyết được Đại hội đồng Liên hiệp quốc thông qua năm 2011, kêu gọi các chính phủ “coi trọng hạnh phúc và bình đẳng hơn trong việc xác định sự phát triển kinh tế và xã hội đạt được như thế nào”[5].

Trong những năm qua, nghiên cứu đã xem xét phương tiện truyền thông xã hội, di cư, sự khác biệt về bất bình đẳng hạnh phúc[6] và các yếu tố khác ảnh hưởng đến mức độ hạnh phúc như thế nào.

Nhiều năm nay, nghiên cứu đã xếp hạng các thành phố trên khắp thế giới theo cảm nhận hạnh phúc của họ. Không ngạc nhiên, thành phố hạnh phúc nhất thế giới là Helsinki, thủ đô của Phần Lan.

Theo Catherine A. Sanderson, giáo sư tại Amherst College, người đã xuất bản một cuốn sách về hạnh phúc[7], báo cáo là lời kêu gọi các cơ quan, tổ chức Mỹ nghiên cứu về hạnh phúc theo cách họ phân tích điểm SAT, tỷ lệ béo phì và sản phẩm nội địa Gross.

"Có lẽ điều quan trọng nhất về báo cáo này là nó nói rằng chúng ta nên quan tâm đến hạnh phúc", bà nói, "đó là điều chúng ta cần đo đếm." Đó có thể là cách cuối cùng Mỹ có thể bắt đầu leo lên các bảng xếp hạng, Giáo sư Sanderson nói.

10/156 quốc gia hạnh phúc nhất năm 2020

1. Finland
2. Denmark
3. Switzerland
4. Iceland
5. Norway
6. The Netherlands
7. Sweden
8. New Zealand
9. Luxembourg
10. Austria

Lê Lam (lược dịch)

Nguồn: https://www.nytimes.com/2020/03/20/world/europe/world-happiness-report.html